Wszystkie panie w wieku 25–64 lata mają prawo do bezpłatnej cytologii co trzy lata w ramach Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy finansowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Rak szyjki macicy wykryty na wczesnym etapie jest wyleczalny w ponad 99% przypadków. Niestety, każdego roku w Polsce około 1400 kobiet umiera z jego powodu, ponieważ choroba została wykryta zbyt późno.

Cytologia pozwala wykryć zmiany przedrakowe i raka na wczesnym etapie, kiedy leczenie jest najskuteczniejsze.

Gdzie można wykonać cytologię?

• w poradniach ginekologiczno-położniczych,

• w gabinetach położnej POZ.

Nie jest potrzebne skierowanie. Wystarczy zgłosić się do placówki, która realizuje program.

Nowa ścieżka diagnostyczna od 1 lipca 2025 r.

Oprócz klasycznej cytologii co trzy lata, dostępny jest również test HPV HR z genotypowaniem wykonywany co pięć lat. W przypadku dodatniego wyniku z tego samego materiału wykonywana jest cytologia na podłożu płynnym (LBC).

Dane dla województwa lubelskiego

Na dzień 1 sierpnia 2025 r. zgłaszalność na profilaktyczną cytologię wynosi 12,5%.
Najwyższą zgłaszalność odnotowano w gminach powiatów łukowskiego (Łuków, Trzebieszów, Stanin, Serokomla) i bialskiego (Leśna Podlaska), gdzie wynosi ona od 30 do 46%.
Najniższą zgłaszalność odnotowano w gminach powiatów parczewskiego (Parczew, Siemień, Sosnowica), bialskiego (Sosnówka) i łęczyńskiego (Puchaczów).

Aktualne dane dotyczące realizacji programu w poszczególnych gminach można znaleźć na stronie Lubelskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ:
Link

Dane o realizacji programów profilaktycznych (mammografia, cytologia, kolonoskopia)